گزارشی از نشست موضوع شناسی جرایم اینترنتی
اشاره
دومین نشست از مجموعه نشست های موضوع شناسی پژوهشکده فقه و حقوق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با عنوان »موضوع شناسی جرایم اینترنتی» برگزار شد.
در این نشست که در روز پنجشنبه 6 اسفند 83 در سالن همایش های ساختمان شماره دو دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم تشکیل شد، حجة الاسلام و المسلمین احمد مبلّغی مدیر پژوهشکده فقه و حقوق، ابراهیم شفیعی سروستانی عضو هیئت علمی پژوهشکده، رضا پرویزی دبیر کمیته مبارزه با جرایم رایانه ای معاونت حقوقی و توسعه قضایی قوه قضائیه و امیر دولتشاهی وکیل دادگستری و پژوهشگر این معاونت، به ایراد سخنرانی پرداختند.
گذری بر جرایم رایانه ای
چکیده
پیدایش رایانه و پس از آن دنیای مجازی اینترنت، همراه خود دستاوردهای مثبت و منفی بسیاری داشته و دارد. از جمله پیامدهای منفی آن, پیدایش جرایم نوظهور رایانهای و اینترنتی( Computer & Cyber Crime) است. این نوشته در صدد کاوش در مورد چیستی جرایم رایانهای از دریچه حقوقی است. ویژگیهای خاصی چون: تخصصی و علمی بودن، دارای حیثیت عمومی و خصوصی بودن، پیچیدگی خاص، دشوار بودن تعیین صلاحیت کیفری، جهانی بودن، دشوار بودن کشف بزهکار که در این دست از جرایم بروز کرده، است آن را از دیگر جرایم متمایز می نماید. ما در این نوشته به طبقهبندی این جرایم با توجه به نوع تأثیر آن میپردازیم. از اینرو، میتوان این جرایم را چنین طبقهبندی کرد:
الف – جرایم رایانهای فرهنگی، شامل: جرایم بر ضد مالکیت فکری و جرایم اخلاقی چون جرایم توهین و اهانت به دین مبین اسلام و مقدسات آن، جرایم محتوا (Content Crime)و افشای اسرار خصوصی افراد میشود.
پیشگیری اجتماعی از جرایم سایبری، راهکاری اصولی برای نهادینه سازی اخلاق سایبری
چکیده
انسان عصر حاضر، افزون بر دنیای فیزیکی، که از زمان خلقت خود با آن مانوس بوده و با شرایط و مقتضیات آن خو گرفته، به دنیای جدیدی به نام فضای سایبر پا گذاشته که از ویژگی های متمایزی برخوردار است. این فضا توانمندی هایی برای پیشبرد بهینه امور در اختیار دارد که بشر را ناگزیر از به کارگیری بدون تبعیض و فراگیر آن در تمامی عرصه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، صنعتی، بهداشت و درمان و حتی نظامی کرده است. انعطاف پذیری و سادگی بی نظیر در کاربری، حتی موانع سنی و میزان دانش و مهارت را نیز برداشته است. بی تردید، این وضعیت بیم و امیدهایی را بر می انگیزد. اما آن چه مسلم است این که بهره برداری صحیح و سودمند از این فضا مستلزم رعایت هنجارهایی است که تخطی از آنها میتواند باعث آسیب هایی شود و برخی از آنها حتی مستوجب جرم انگاری و مجازات گردند. با این حال، چنان چه به کاربران، که مانند کودکی نوپا در این دریای بیکران رها هستند، آموزش های صحیحی داده نشود، هرگونه مقابله با هنجار شکنی های سایبری در جهت برقراری موازین اخلاقی سایبری، می تواند با ایرادات جدی حقوقی و اخلاقی مواجه گردد. این نوشتار بر آن است با بررسی راهکارهای پیشگیری اجتماعی از جرایم سایبری، به عنوان شاخه های از پیشگیری از وقوع هنجارشکنی های مجرمانه سایبری، میزان کارایی آن را در نهادینه سازی هنجارهای اخلاقی سایبری مورد بررسی قرار دهد.
آینده نگاری جرایم دیجیتال
مقدمه
در حالی که کامپیوترها فراگیرتر و استفادهی آنها راحتتر شده است، مجرمان یاد میگیرند که چگونه آنها را برای سوء استفاده به کار ببرند.
به تازگی میلیاردها دلار خسارت در دنیای دیجیتال کشف شده است و میلیاردها دلار خسارت دیگر هنوز به صورت کشف نشده باقی مانده است. تریلیونها دلار سرقت میشود که بیشتر آنها هیچ گاه پیدا نمیشود. مجرمان حرفهای قرن بیستویکم از راه رسیدهاند؛ مجرمان دنیای دیجیتال. بدتر از همه اینکه هر کسی که با کامپیوتر آشنا باشد، میتواند مجرم شود. میتواند هر مرد، زن یا هر بچهای باشد. خود جرم در طبیعت معلوم است. گاهی اوقات ثبت میشود و گاهی نمیشود ـ صرفاً در دنیای دیجیتال و تنها با سوابقی که به صورت الکترونیکی ثبت میشوند، رخ میدهد.
سایبر تروریسم
امنيت شبكه هاي سايبري و كليه سيستم هاي رايانه اي در هر كشوري از اهميت زيادي برخوردار است. تقويت زيرساخت هاي سايبري، جايگاه ويژه اي در پدافند غير عامل كه به تازگي از سوي مراجع ذي صلاح در ايران ابلاغ شده است، دارد. اتخاذ تدابير امنيتي در زمينه فناوري هاي رايانه اي و سايبرنتيك مهم ترين اقدام براي پيشگيري از آسيب هاي احتمالي در برابر هر گونه اقدامات تروريسم سايبري مي باشد.
توهین در فضای مجازی
چکیده
قدمت جرم، به قدمت خود انسان و قدمت جرم رایانهای، به قدمت رایانه باز میگردد. بزهکاری رایانهای یا بزهکاری مدرن، به عنوان یکی از انواع جدید بزهکاری در حقوق ایران و بین الملل را شاید بتوان به اعتبار نیاز به یک هوش خلاق و پویا، در ردیف جرایم فسفری که توسط افراد هوشمند رخ میدهد، دانست.
جرم رایانه ای
● مقدمه
تصویب قوانین و مقررات کیفری، لازمه ایجاد امنیّت و فراهم آورنده شرایط توسعه هر حوزه تکنولوژیکی محسوب میشود، و حوزه ICT نیز از این قاعده مستثنی نیست. اما برای تهیه قانونی مناسب که حقوق و تکالیف دست اندرکاران این حوزه را تعیین کند، ایجاد زبان مشترک میان حقوقدانان و متخصصین ICT و نگاه قانونگذار به موضوعات مختلف از زاویه دید متخصّصین و کاربران آن حوزه، ضرورتی انکارناپذیر است. نکتهای که متأسفانه به نظر میرسد در تهیه قانون جدید جرایم رایانهای مغفول مانده است. این نوشتار کوتاه، با نگاهی میانرشتهای به قانون جدیدالتصویب جرایم رایانهای، میکوشد بر اساس دیدگاه یاد شده، برخی ایرادات مبنایی این قانون را یادآور شده و به طرح چند پرسش در همین رابطه بسنده کند.